Kapital
- For tidsskriftet, sjå tidsskriftet Kapital.
Kapital er eit omgrep innan økonomi som viser til noko som kan investerast i produksjon av varer eller tenester.
Innhaldsliste
1 Ordsoge
2 Klassisk økonomi
3 Marxisme
4 Human kapital
5 Kulturell kapital
6 Kjelder
Ordsoge |
Kapital er avleidd av latin capitalis, 'hovud-' (caput tyder 'hovud'), som på mellomalderlatin hadde tydinga 'hovudsum, hovuddel (av gjelda)'. Ordet har gjeve opphav til omgrepa «kapitalisme» og «kapitalist».
Klassisk økonomi |
I klassisk økonomisk tenking, slik omgrepet mellom anna er brukt av Adam Smith og David Ricardo, består kapital av følgjande element:
- Det kan brukast til produksjon av andre varer.
- Det har vorte produsert (i motsetnad til landområde, naturressursar og liknande).
- Det blir ikkje brukt opp umiddelbart.
Ein skil mellom realkapital, konkrete fysiske ting som maskinar, verktøy, fabrikkbygningar, skip, lager av råvarer og så bortetter som kan setjast inn i ein produksjonsprosess, og penge- eller finanskapital, som viser til alle slags fordringar til ei verksemd eller ein økonomisk sektor.
Marxisme |
Karl Marx, forfattaren av Kapitalen, hevda at kapital er ei direkte følgje av privat eigedomsrett. Kapital er ifølgje Marx kvart og eit verd som gjev eigaren sin høve til å tileigne seig ein del av meirverdien produsert i den samfunnsmessige produksjonen.
Human kapital |
I nyare sosialøkonomisk litteratur brukar ein omgrepet human kapital, som er uttrykk for kunnskapen og ferdigheitene til folkesetnaden. Denne kapitalen kan aukast gjennom utdanning og opplæring, som dermed er ei investering i human kapital. Studiar av økonomien til utviklingsland viser at human kapital er ein viktig faktor for å forklare kvifor einskilde land er fattige og andre økonomisk avanserte.
Kulturell kapital |
Pierre Bourdieu innførte på 1970-talet omgrepet kulturell kapital, det å ha kunnskap om kulturelle uttrykksformer. Slik kunnskap er ein verdifull sosial ressurs som til dømes viser seg gjennom ei evne til å gje smaksdommar, kven som har «god» og kven som har «dårleg» smak, og dermed kven som skal inkluderast og blir ekskludert i sosial omgang.
Kjelder |
«kapital» i Nynorskordboka.
«realkapital» i Store norske leksikon, snl.no.
«kapital – finanskapitalen» i Store norske leksikon, snl.no.
kapital «kapital – human kapital» i Store norske leksikon, snl.no.
«kulturell kapital» i Store norske leksikon, snl.no.
Denne økonomiartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.
|