Dunderlandsdalen




Ranelva ved Storvoll i Dunderlandsdalen, mai 2007




«Hjertaasfos seet fra Rødfjeld. Dunderlandsdalen, Helgeland»
Foto: Ole Tobias Olsen, 1870



Dunderlandsdalen er eit dalføre i Rana kommune i Nordland. Dalføret strekkjer seg frå Mo til Saltfjellet. Ranelva følgjer dalen. I Dunderlandsdalen ligg tettstaden Storforsheia, bygdene Skonseng, Røssvoll og Storvoll.


E6 følgjer dalen frå Mo i Rana til Saltfjellet. Illhøllia tunnel, mellom Nevermoen og Røssvoll opna i 2002.


Som ein del av Dunderland Iron Ore Company sitt anlegg i 1902 vart det lagt jernbane frå Storforshei til Mo i Rana, og sidan 1947 har denne traseen vore ein del av Nordlandsbanen.




Innhaldsliste





  • 1 Historie

    • 1.1 Steinalder


    • 1.2 Gruvedrift



  • 2 Geografi

    • 2.1 Geologi


    • 2.2 Folketal



  • 3 Sjå òg


  • 4 Kjelder




Historie |



Steinalder |




Stridsøks frå Dunderlandsdalen.


Det har vore busetnad i Dunderlandsdalen sidan steinalderen. Sommaren 2003 oppdaga ein dansk turist ei «stridsøks» (Streitaxe) ved elva Eiterå. Øksa vart overlevert kulturavdelinga ved Rana Museum den 1. juli 2004.[1]


Dette er det første funnet av den stridsøkskulturen i innlandet i Nord-Noreg. I 1913 vart det oppdaga ei 20 cm lang øks frå den same kulturhorisonten på Brattland i Utskarpen.


Øksa er ei «båt-øks» av svensk-norsk type frå 2800−2400 f.Kr. Ho var neppe ein funksjonell reiskap, men ei pynteøks — eit symbol på rikdom og sosial lagdeling. Kanskje høyrte ho til ein lokal høvding.



Gruvedrift |


Sidan 1799 har jernmalmleiene i dalen vore kjent, og den første industrielle utnyttinga av malmen skjedde i regi av Dunderland Iron Ore Company i fleire driftsperiodar, den første frå 1902. Selskapet vart avvikla i 1947. Frå 1937 har Rana Gruber drive utvinning av malmen.


Under den andre verdskrigen, opna okkupasjonsmakta, fleire fangeleirar; fangar svelta i hjel og fangar vart avretta.


I 1948 var det ei bussulykke i dalen der 16 døde, Dunderlandsdalen-ulukka. Bussen var på veg frå Tromsø frå det første landsmøtet i Norske Reindriftssamers Landsforbund (NRL).[2]


Frå 1964 vart magnetitt og hematitt frå dalen nytta i produsjonen ved Norsk Jernverk i Mo i Rana.



Geografi |




Frå Eiterå i Dunderlandsdalen.


Sentrale stader, frå foten av Saltfjellet i nord og sørover, er Krokstrand, Bjøllånes, Storvoll, Dunderland, Eiterå, Nevernes, Storforshei, Nevermoen og Røssvoll.


Av sidedalar finn ein mellom anna Plurdalen, Røvassdalen, Bjøllådalen, Grønfjelldalen og Virvassdalen.



Geologi |


Dunderlandsdalen er kjent for store førekomstar av jernmalm, glimmerskifer og tildels marmor.


Berggrunnen i Dunderlandsdalen består av kaledonsk skifer som har gjeve grunnlag for bergverksdrift; mellom anna på Fauske marmor som òg finst på Fauske. På Storforshei har det vore utstrekt drift på jern.



Folketal |






















År
Folketal
1998
183
2000
175
2001
165
2002
159
2003
174
2004
172
2005
174
2006
157
2007
151


Sjå òg |


  • Fangeleirane til okkupasjonsmakta i Noreg under andre verdskrigen


Kjelder |




  • Delar av denne artikkelen bygger på «Dunderlandsdalen» frå Wikipedia på bokmål, den 4. mai 2008.

    • Wikipedia på bokmål oppgav desse kjeldene:


  1. ↑ Rana Blad: Fisker fant 5000 år gammel steinøks, 2. juli 2004


  2. ↑ Eilif Andreas Aslaksen (12. juni 2008). «16 lys i stolthet og sorg». NRK Sápmi. 







Autoritetsdata

  • GeoNames

  • SSR (namn)


-

Popular posts from this blog

Nidaros erkebispedøme

Image
For det lutherske bispedømet, sjå Nidaros bispedøme. Nidaros erkebispedøme var eit katolsk erkebispedøme med sete i Nidaros. Det vart oppretta av kong Olav Kyrre mellom 1070 og 1080 som bispedøme. Bispedømet vart opphøgd til erkebispedøme i 1153. Erkebispedømet vart innstifta av pave Anastasius IV i 1154, og var i funksjon fram til reformasjonen i 1537. Erkebiskopen sitt hovudsete var Erkebispegarden, rett ved domkyrkja Nidarosdomen. Frå 1152 til 1154 var Nicholas Breakspear i Skandinavia som paveleg utsending, og organiserte opprettinga av erkesetet. Innhaldsliste 1 Utbreiing og jurisdiksjon 2 Overhyrdar 2.1 Lydbiskopar 3 Biskopar 3.1 Biskopar 3.2 Erkebiskopar Utbreiing og jurisdiksjon | Kart over den nordiske kyrkjeprovinsen (1153-1387) Erkebispedømet omfatta i tillegg til Noreg øyane i vest i Noregsveldet. Nidaros var eit metropolitanerkebispedøme med fylgjande underliggjande bispedøme suffraganar: Bj...
Read more

Birsay

Image
Tettstaden Birsay på Orknøyane. Ruinane av jarleplasset om lag midt i biletet. (Fotografi frå 2012) Utsikt mot Birsay og Brough of Brisay (fotografi frå 2009) Birsay er ein tettstad i eit sokn (parish) med same namn, nordvest på øya Mainland [Note 1] på Orknøyane, om lag 31 km frå Kirkwall. Staden er omtala fleire stader i Orknøyingasoga [1] , der han er kalla «Byrgesherad» (norrønt: Birgisherað ). Namnet skriv seg truleg frå elvenamnet Birgisá [2] . Innhaldsliste 1 Den gamle hovudstaden 2 Bispesetet 3 Jarlepalasset 4 Kjelder og utfyllande opplysningar 4.1 Notar 4.2 Fotnotar 4.3 Bakgrunnsstoff Den gamle hovudstaden | Hovudartikkelen for dette emnet er Torfinn Sigurdsson . Soknet er i dag i hovudsak ei jordbrukskommune men er mest kjend for dei mange kulturminna i området. Tettstaden Birsay blir gjerne omtala som «den gamle hovudstaden på Orknøyane» [3] , og ein viser d...
Read more

Was Woodrow Wilson really a Liberal?Was World War I a war of liberals against authoritarians?Founding Fathers...

Image
Do VLANs within a subnet need to have their own subnet for router on a stick? What are the differences between the usage of 'it' and 'they'? Dragon forelimb placement How do we improve the relationship with a client software team that performs poorly and is becoming less collaborative? What typically incentivizes a professor to change jobs to a lower ranking university? How to write a macro that is braces sensitive? Modeling an IPv4 Address Writing rule stating superpower from different root cause is bad writing Can I ask the recruiters in my resume to put the reason why I am rejected? Approximately how much travel t...
Read more